ช่วงวัยทำงานเป็นช่วงสำคัญที่เราต้องสร้างชีวิตและความมั่นคงทางการงานและอาชีพของตัวเอง นอกจากนี้ เรายังต้องรักษาสมดุลชีวิต เพื่อให้มีเวลาพักผ่อน ทำสิ่งที่ชอบ และใช้เวลากับครอบครัว เพื่อน และคนที่เรารัก ทักษะการควบคุมตนเอง (self-control) เป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่งที่จะช่วยให้เราประสบความสำเร็จในชีวิต และใช้ชีวิตตามที่เราต้องการอย่างแท้จริง บทความนี้จะพูดถึงประโยชน์ของทักษะการควบคุมตนเอง และแนวคิดทางจิตวิทยาที่จะทำให้คุณพัฒนาทักษะนี้ได้ดีขึ้น
ทักษะการควบคุมตนเอง คืออะไร
การควบคุมตนเองหรือวินัยคือความสามารถที่จะจัดการอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมของเราเมื่อเราเผชิญกับความท้าทายหรือสิ่งกระตุ้นต่างๆ คือการตัดสินใจที่สอดคล้องกับเป้าหมายระยะยาวของเรา แทนการหาความสุขแบบระยะสั้น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อความพึงพอใจที่ยั่งยืน แทนการหาความสุขแบบระยะสั้นๆ การจัดการอารมณ์ของตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นตัวชี้วัดที่สำคัญของความสำเร็จในชีวิต ประโยชน์ของการมีทักษะการควบคุมตนเองที่ดีได้แก่
ความสำเร็จในด้านการทำงาน
การทำงานอย่างมีวินัยช่วยให้เราสามารถปรับตัวเมื่อเจอปัญหาและอุปสรรคในชีวิต การควบคุมตนเองช่วยให้เราโฟกัสในการทำงานและใช้เวลาอย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังทำให้เราสามารถตั้งเป้าหมายที่ท้าทายและมีแรงผลักดันในการประสบความสำเร็จในงาน รวมถึงการสร้างชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือในการทำงาน
การมีความมั่นคงทางการเงิน
การควบคุมตัวเองเป็นทักษะที่จำเป็นสำหรับการมีความมั่งคั่งทางการเงิน การมีวินัยส่งผลต่อการตัดสินใจทางการเงิน ช่วยเราหลีกเลี่ยงการซื้อสิ่งที่ไม่จำเป็น ทำการลงทุนอย่างรอบคอบ และวางแผนเกี่ยวกับการเกษียณ คุณสมบัตินี้ช่วยให้เรามีสุขภาพการเงินที่ดีในระยะยาว ทำให้เรารู้สึกปลอดภัยและมีอิสระในชีวิต โดยไม่ต้องกังวลเรื่องเงิน
การมีความสัมพันธ์ที่ดี
การควบคุมความรู้สึกของตนเองช่วยให้เราสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น นอกจากนี้ยังสามารถจัดการอารมณ์และความรู้สึกของตนเองได้ดี เราจึงไม่กระทำอะไรที่ถูกขับเคลื่อนโดยอารมณ์และอาจทำให้เสียใจในภายหลัง การควบคุมอารมณ์นี้ยังช่วยให้เราสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ จัดการกับความขัดแย้งได้เป็นอย่างดี และทำให้เราสามารถเข้าใจคนอื่นได้ดียิ่งขึ้น
มีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี
การมีอุปนิสัยดี เช่น การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ, การรับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ และการนอนหลับให้เพียงพอ สามารถทำได้ด้วยทักษะในการควบคุมตัวเองที่ดี ทักษะนี้ไม่เพียงแค่ป้องกันการกระทำที่อันตรายต่อตนเอง เช่น การสูบบุหรี่ หรือการดื่มเหล้ามากเกินไป แต่ยังช่วยให้เราสามารถควบคุมชีวิตที่ดีได้ ซึ่งหมายถึง การมีร่างกายที่ดี มีพลังในการบรรลุเป้าหมายในชีวิตและมีความสุขในชีวิต
เมื่อทักษะการควบคุมตัวเองมีประโยชน์มากมาย คราวนี้ลองดูวิธีทางจิตวิทยาที่จะช่วยให้เรามีทักษะการควบคุมตัวเองที่ดีกัน
ทฤษฎีการกำหนดตนเอง (Self-Determination Theory)
เมื่อเราสามารถควบคุมตัวเองให้สอดคล้องกับเป้าหมายหรือแผนการที่วางไว้ ทักษะในการควบคุมตัวเองจะสูงขึ้น ทฤษฎีนี้อธิบายว่า เมื่อเรารู้สึกว่าเราควบคุมการกระทำ (Autonomy) มีความสามารถในการทำงาน (competence) และรู้สึกเชื่อมโยงกับผู้อื่น (relatedness) หรือรู้สึกถูกยอมรับ จะทำให้เรามีความสามารถในการควบคุมสิ่งต่างๆ มากขึ้น
ภาวะพร่องอีโก้ (The Ego Depletion Model)
ทฤษฎีนี้อธิบายว่า ความสามารถในการควบคุมตนเองจะลดลง เมื่อเราใช้มันมากเกินไป ตัวอย่างเช่น ถ้าเราตั้งใจจะลดน้ำหนักโดยการลดการดื่มน้ำที่ไม่มีน้ำตาล (ซึ่งเราชอบ) เรากำลังใช้ความสามารถในการควบคุมตนเองอย่างกับสิ่งหนึ่ง ในขณะที่เรายังบอกตัวเองให้ออกกำลังกายทุกวัน การบังคับตนเองทำสองสิ่งที่ต้องใช้พลังงานหนักๆ จะทำให้ความสามารถในการควบคุมตนเองลดลง วิธีที่ดีที่สุดคือ ทำทีละอย่างจนกว่าเราจะปรับตัวและเปลี่ยนเป็นนิสัยใหม่ แล้วค่อยๆ ทำสิ่งถัดไป
ทฤษฎีพฤติกรรม (Behavioral Theories)
การวางเงื่อนไขและการสร้างอุปนิสัยสามารถเสริมสร้างพฤติกรรมที่ดีได้ โดยนักพฤติกรรมศาสตร์อธิบายว่า การควบคุมตัวเองสามารถพัฒนาได้ผ่านการวางเงื่อนไขและการตั้งเป้าหมาย เมื่อเราสามารถทำสิ่งที่เราวางแผนไว้ได้สำเร็จ เราควรให้รางวัลตัวเอง การกระทำซ้ำๆ นี้จะเป็นแรงจูงใจให้เราสามารถทำสิ่งนั้นได้เรื่อยๆ จนกลายเป็นสิ่งที่ทำได้อย่างอัตโนมัติเมื่อเราทำมันเป็นประจำ
Cognitive Behavioral Theory (CBT)
CBT มุ่งเน้นที่ความสัมพันธ์ของความคิด ความรู้สึก และ พฤติกรรม การรู้และเข้าใจว่าเรากำลังมีความคิดที่ไม่สมเหตุสมผล จะช่วยให้เราจัดการความคิดซึ่งจะมีผลต่อความรู้สึก และ พฤติกรรม ทำให้เรา พัฒนาทักษะการควบคุมตัวเองได้ดีขึ้น
ความล่าช้าของความพึงพอใจ (Delay of Gratification)
การทดสอบ Marshmallow เป็นงานวิจัยที่ศึกษาเรื่องความสามารถในการอดทนต่อความพึงพอใจ ซึ่งเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง ผลการทดสอบนี้ชี้แจงว่า การสามารถควบคุมตนเองเพื่อรอคอยผลตอบแทนระยะยาว นั้นเป็นกิจกรรมที่สำคัญและต้องใช้การฝึกฝน
ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม (Social Learning Theory)
การเรียนรู้จากการสังเกตตามทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคมของ Albert Bandura กล่าวว่าบุคคลสามารถเรียนรู้การควบคุมตัวเองจากการสังเกตและเลียนแบบคนอื่นได้ ดังนั้นสังคมและสิ่งแวดล้อมจึงมีบทบาทสำคัญในการจัดการพฤติกรรมและพัฒนาทักษะการควบคุมตนเอง
ดังนั้น, เราต้องพิจารณาจากหลายแง่มุมในการพัฒนาความสามารถในการควบคุมตนเอง ไม่ว่าจะเป็นแรงจูงใจจากภายใน, การปรับสมดุลของสิ่งที่ทำ, การรับรู้ความคิด, การจัดการอารมณ์, การให้รางวัลตัวเองเมื่อสำเร็จ, หรือการจัดการกับสิ่งแวดล้อมที่สนับสนุนการพัฒนาทักษะนี้ อย่างไรก็ตาม, เราสามารถเริ่มต้นได้ด้วยการตั้งเป้าหมายที่สอดคล้องกับค่านิยม, ใช้สติก่อนตัดสินใจ, สอบถามตนเองว่าสิ่งที่เราทำสอดคล้องกับเป้าหมายระยะยาวหรือไม่, จัดการกับสิ่งกระตุ้นที่ขัดขวางเป้าหมาย, และสร้างสิ่งแวดล้อมที่สนับสนุนเรา การทำเช่นนี้จะช่วยให้เรามีความสามารถในการควบคุมตัวเองที่ดีขึ้น นำไปสู่ความสำเร็จและชีวิตที่เราต้องการ.
The Better You by Pair
เราเป็น Platform ที่แบ่งปันบทความด้านจิตวิทยาที่จะช่วยให้คุณสามารถนำไปปรับประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพจิตของคุณ
นอกจากนี้ เรายังมีบริการอื่นๆ ที่คุณสามารถใช้บริการได้ในรูปแบบออนไลน์ ได้แก่