อนาคตเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน ไม่มีใครที่สามารถรู้อนาคตว่าจะเกิดอะไรขึ้นได้ มีสิ่งมากมายในโลกใบนี้ ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมจัดการของเรา ซึ่งมากกว่าสิ่งที่เราสามารถควบคุมจัดการได้ด้วยซ้ำไป
หากเราไม่เข้าใจความจริงของชีวิตในข้อนี้ เราอาจเป็นคนที่ 1) ชอบควบคุมจัดการ (control freak) หรือ 2) ขี้กลัว ขี้กังวล (worry wart)
คนที่ชอบควบคุมจัดการ มีความเชื่อว่า ถ้าเขาพยายามควบคุมจัดการทุกสิ่งทุกอย่างที่เขารู้สึกว่ามันคือความเสี่ยง สุดท้ายผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจะดี
ในทางกลับคน คนที่ขี้กลัว ขี้กังวล มีความเชื่อว่า การที่เขาคิดถึงความเป็นไปได้ต่างๆ ให้มากที่สุดที่จะเป็นความเสี่ยง สุดท้ายแล้วเขาจะปลอดภัย
ซึ่งจะเห็นได้ว่า ความเชื่อทั้งสองประเภท เป็นความเชื่อที่จัดเป็นประเภทที่ไม่ถูกต้อง (Cognitive Distortions)
อย่างไรก็ตาม หากมีเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้น และ มีผลต่อจิตใจเรา ทำให้เกิดเป็น ความเครียด โดยเฉพาะถ้าสาเหตุที่ทำให้เราเครียดนั้น อยู่นอกเหนือการควบคุมจัดการของเรา ก็จะนำมาซึ่งความรู้สึกสิ้นหวัง หมดกำลังใจได้
นักจิตวิทยาได้แนะนำ 6 วิธีที่จะช่วยลดความเครียดที่เกิดจากสิ่งที่เราไม่สามารถควบคุมจัดการได้ ดังต่อไปนี้
1. กลับมาพิจารณาว่ามีสิ่งใดบ้างที่เราควบคุมจัดการได้
แม้ว่าจะมีสิ่งต่างๆ มากมายที่เราควบคุมจัดการไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็น ความคิดและความรู้สึกของคนอื่น พฤติกรรมของคนอื่น ภัยธรรมชาติ แต่ การกลับมาโฟกัสที่สิ่งที่เราควบคุมจัดการได้จะทำให้เรารู้สึกดีขึ้น และ ลดความเครียดได้ ซึ่งสิ่งนั้นก็คือ สิ่งที่เราจะทำหรือไม่ทำ วิธีการตอบสนองต่อเหตุการณ์ วิธีคิด และ ความรู้สึกของตัวเรา นั่นเอง
2. ระบุความกลัวที่เกิดขึ้น
ลองถามตัวเราเองว่า ที่เราเครียด เพราะเราคิดอะไรอยู่
เรากำลังคิดถึงผลลัพธ์แย่ๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นอยู่ใช่หรือไม่ หรือ
เรากำลังกังวลในความสามารถของเราที่อาจไม่สามารถทำได้ตามความคาดหวังอยู่ใช่หรือไม่
ถ้าเราลองคิดว่า เหตุการณ์ที่เรากำลังกังวลใจอยู่ ผลลัพธ์ที่แย่ที่สุดที่จะเกิดขึ้นคืออะไร ความจริงก็คือ ส่วนมากแล้ว สิ่งนั้นมักไม่เกิดขึ้นจริง
บางครั้งสมองเราก็มัวคิดถึงเหตุการณ์ร้ายๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยลืมกลับมาตั้งคำถามกับตัวเองว่า ถ้ามันเกิดขึ้นจริงๆ เราจะจัดการกับมันได้อย่างไร เรามัวคิดถึงแต่ปัญหา แต่ลืมคิดหาทางออก!
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าเหตุการณ์ที่แย่ที่สุดอาจเกิดขึ้น แต่อย่าลืมว่า เรามีความเข้มแข็งมากพอที่จะลุกขึ้นมาสู้ใหม่ และ สร้างชีวิตใหม่ของเรา ขอให้เชื่อในตัวเองให้มาก ว่าเราจะผ่านทุกสิ่งทุกอย่างไปได้ด้วยดี
3. ใช้พลังงานของเราไปกับสิ่งที่เราควบคุมจัดการได้
เราอาจไม่สามารถควบคุมจัดการได้กับทุกสิ่งทุกอย่าง เช่น เราไม่สามารถบังคับให้ลูกของเราตั้งใจเรียน เพื่อให้ได้ผลการเรียนที่ดีได้ แต่เราสามารถสนับสนุนในสิ่งที่เขาชอบ ในสิ่งที่จะเป็นประโยชน์ในชีวิตของเราได้ เราอาจจะไม่สามารถสนับสนุนให้ทุกคนสนุกในงานเลี้ยงที่เราจัดขึ้นมาได้ แต่เราสามารถสร้างงานเลี้ยงที่มีบรรยากาศที่สนุกสนานได้
การที่เราใส่พลังงานของเราไปในสิ่งที่เราทำได้ และ ทำมันให้ดีที่สุด สิ่งต่างๆ ที่ดีที่เราทำจะส่งผลในด้านดีๆ ไม่มากก็น้อย และยังทำให้เรารู้สึกดีขึ้นด้วย
4. แยกแยะความแตกต่างระหว่างสิ่งที่คิดไปเองกับการแก้ปัญหา
สมองของเราสามารถคิดได้ทีละเรื่อง (แม้ว่าจะสลับไปคิดสิ่งต่างๆ ได้มากมายก็ตาม) และ เวลาที่เราเสียไป โอกาสในการมีวันดีๆ เราไม่สามารถเรียกมันย้อนคืนขึ้นมาได้อีก
ดังนั้น เมื่อเรามีความเครียด ลองถามตัวเองว่า สิ่งที่เราคิด คืออดีต ที่เราไม่สามารถกลับไปแก้ไขอะไรได้แล้ว ใช่หรือไม่ หรือ เรากำลังกังวลต่ออนาคต คิดถึงผลลัพธ์แย่ๆ ที่อาจเกิดขึ้นใช่หรือไม่ ถ้าใช่ คำถามต่อไป คือ สิ่งที่เราคิด มีประโยชน์อะไรกับเรา
เราสามารถนำพลังงานของเราจากการคิดถึงปัญหา คิดถึงผลลัพธ์แย่ๆ มาโฟกัสที่ การคิดถึงทางออก ผลลัพธ์ที่ดีๆ สิ่งที่เราอยากให้เป็นแทนได้ นี่เป็นทางเลือกของเรา
ลองตั้งคำถามใหม่กับตัวเองว่า "เราจะมีวิธีในการแก้ปัญหาเรื่องนี้ได้อย่างไร?", "อะไรคือสิ่งที่เราอยากได้อย่างแท้จริงในชีวิต", "เราจะเพิ่มโอกาสให้กับตัวเองได้อย่างไรบ้าง" เป็นต้น
5. สร้างแผนการจัดการความเครียด
ไม่ว่าตอนนี้เราจะรู้สึกมีความสุขดี หรือ รู้สึกเครียด และเผชิญกับปัญหา อุปสรรคในชีวิต การวางแผนการจัดการความเครียดเป็นสิ่งที่สำคัญ ในการสร้างชีวิตที่สมดุล และ ช่วยให้เราสามารถนำเอาศักยภาพที่เรามีออกมาใช้ประโยชน์ได้อย่างสูงสุด
การลดความเครียด ทำได้ง่ายๆ โดย การดูแลตัวเอง และ ทำในสิ่งที่จะทำให้เรามีความสุข เช่น การออกกำลังกายเพื่อช่วยให้ร่างกายเราแข็งแรง การรับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ การนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ หรือ ทำกิจกรรม งานอดิเรกที่เราชื่นชอบ ก็สามารถช่วยลดความเครียดได้
ดังนั้น ไม่ว่าเราจะยุ่งแค่ไหน การวางแผน และ แบ่งเวลาในการดูแลตัวเอง ก็สามารถช่วยในการจัดการกับความเครียดได้ไม่มากก็น้อย
นอกจากนี้ อีกสิ่งหนึ่งที่เราจะต้องกลับมาให้ความสำคัญก็คือ การสำรวจตัวเราเอง ว่าเรามีพฤติกรรม หรือใช้เวลาไปกับอะไรที่ไม่ได้สร้างประโยชน์ระยะยาวให้เราหรือไม่ เช่น การกินมากเกินไป ซื้อของที่ไม่มีประโยชน์ หรือ แม้แต่การบ่น ที่อาจจะช่วยให้เราคลายเครียดได้ในระยะสั้นๆ แต่ส่งผลกระทบในด้านลบต่อเราในระยะยาว
6. สร้าง affirmation ที่ดีต่อชีวิต
นักวิทยาศาสตร์เปิดเผยข้อมูลว่า มนุษย์เรามีความคิดถึง 700,000 ครั้งในหนึ่งวัน ซึ่งความคิดมากกว่าครึ่งเป็นความคิดในด้านลบ ไม่ว่าจะเป็น ความคิดสงสัยในความสามารถของตัวเอง ความกลัว หรือ ความรู้สึกท้อแท้ใจ
วิธีที่จะช่วยจัดการกับความคิดลบ คิดในตอนที่เราไม่รู้สึกตัวนี้ได้คือ การสร้าง affirmation ในด้านบวกขึ้นมาค่ะ เราสามารถบอกตัวเองทุกๆ วันในสิ่งที่เป็นด้านบวก และ สนับสนุนชีวิตของเราให้ไปข้างหน้าได้ เช่น "ฉันเป็นคนที่มีความสามารถ และ ช่วยเหลือให้ชีวิตผู้อื่นดีขึ้นได้อย่างมากมาย", "การหาเงินเป็นเรื่องง่ายสำหรับฉัน", "ฉันสามารถสร้างชีวิตที่ฉันต้องการได้","ฉันมีความเข้มแข็งทางจิตใจ และ สามารถก้าวข้ามผ่านความท้าทายต่างๆ ในชีวิตได้"
การพูดกับตัวเองซ้ำๆ แบบนี้จะสร้างเป็นความเชื่อให้กับเราได้
เห็นไหมคะ แม้ว่าในชีวิตของเราจะเต็มไปด้วยสิ่งที่เราไม่สามารถควบคุมได้ แต่สิ่งที่เราสามารถควบคุมได้ นั่นคือ ตัวเราเอง แค่เราทำได้ เพียงเท่านี้ เราก็สามารถใช้ชีวิตด้วยจิตใจที่สงบสุขแล้ว
The Better You by Pair
เราเป็น Platform ที่แบ่งปันบทความด้านจิตวิทยาที่จะช่วยให้คุณสามารถนำไปปรับประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพจิตของคุณ
นอกจากนี้ เรายังมีบริการอื่นๆ ที่คุณสามารถใช้บริการได้ในรูปแบบออนไลน์ ได้แก่
การให้บริการปรึกษาปัญหาด้านสุขภาพจิตโดยนักจิตวิทยามืออาชีพ ผู้มีประสบการณ์ให้คำปรึกษามากกว่า 1000 ชั่วโมง การบำบัดในรูปแบบต่างๆ ที่ออกแบบมาเพื่อช่วยเยียวยาจิตใจสำหรับปัญหาของคุณโดยเฉพาะ